کنکاشی پیرامون یک پروژه شهری در سه بخش/ آیا آن بستنی که به مردم دادید، با طرح اولیه فرقی ندارد؟!

« موفقیت استراتژیک در صورتی محقق می شود که استراتژی های درست ، به درستی در سازمان جاری شوند » ( دکتر مجتبی لشکر بلوکی مدرس دوره های مدیریت استراتژیک دانشگاه صنعتی شریف )

امیر محمدی- سخت است است نوشتن برای مدیری که غالباً او را به شنیدن ، اما گوش ندادن می شناسند. ولی مسئولیت اجتماعی نگارنده وی را مجاب نموده، برای شهرداری بنویسید که ۱۰ ماه از اجرایی نمودن بزرگترین رویای مدیریتی وی می گذرد !

بخش اول :

هدف اصلی که شهردار رشت در ابتدای حضور مجدد خویش در مسند شهرداری رشت در اجرای پروژه «میدان – شهر» مرکزی رشت در مصاحبه های فراوان خود، بارها و بارها با مردمان شهر رشت در میان گذاشت ، این بود :

سرمایه گذاری زیرساختی (زیرساخت های فیزیکی، امنیت و نیروی انسانی حرفه ای) در هسته مرکزی رشت با ساختمانهای باشکوه و خاطره ساز قدیمی، برای جلب توریسم، به منظور زمینه سازی ارایه خدمات جهان تراز، به گردشگران داخلی و خارجی با تم جلب رضایت گردشگران ، افزایش تمایل به سفر آنان به شهر زیبای رشت و در نهایت بهبود چهره ملی و بین المللی شهرمان ، افزایش درآمد از توریسم ، تنوع بخشی به منابع ارزی و پویاسازی اقتصادی شهرمان با هدف برندینگ بوده است.

و در راستای این هدف ، او زیرکانه از فضای نظارتی ناکافی شورای اسلامی شهر رشت استفاده نمود و با استفاده از بودجه در نظر گرفته شده در بودجه سال ۹۴ تحت سرفصلی با عنوان « سنگ فرش بافت مرکزی رشت ) و تجمیع این بودجه با بودجه در نظر گرفته شده برای تغییر بافت تاسیساتی بلوار گیلان در منطقه یک شهرداری و برخی نقاط دیگر شهر که در پیوست کتابچه بودجه سال ۹۴ شهرداری رشت مقرر شده بود ، کندرو سازی در این مناطق پیاده شود ، مبادرت به عملیاتی نمودن پروژه « میدان – شهر » مرکزی رشت نمود و این پروژه را تحت عنوان « پیاده راه فرهنگی شهر رشت » با تبلیغات بسیار فراوان ، به رویت مردمان این شهر گذاشت .( رجوع شود به بودجه سال ۹۴ شهرداری رشت )

با کنکاش در طراحی این پروژه که توسط شرکتی به نام فرنهاد صورت پذیرفته است ، زیربنای عملیاتی این پروژه ۱۲۰۰۰ متر مربع و هزینه عملیاتی این پروژه ۵٫۵ میلیارد تومان و زمان اجرای این پروژه در بازه زمانی ده ماهه پیش بینی شده بود .

بخش دوم :

در فروردین ماه سال ۹۵ یعنی تنها پس از گذشت چهار ماه از اجرای این پروژه ده ماهه پیش بینی شده ، در یک همایش تبلیغاتی بسیط و پر هزینه توسط شهردار رشت ، پرده از رخسار این پروژه پرهیاهو برداشته شد .

آن چه به رویت مردمان مهربان این شهر رسید ، هیجان خاصی را در میان مردمان این شهر ایجاد نمود، برخی که شاید اگاهی زیادی از اهداف اصلی این پروژه نداشتند ، با دیدن این قسمت از شهر دچار شور و شعف شدند و بسیاری هم که اگر تحلیل آماری از سطح تخصص و سوادشان داشته باشیم ، جزء متخصصین اهل فن شهر رشت بودند که با دیدن این پروژه در بهت عجیبی فرو رفتند ، چرا که آن چه را که می دیدند ، مغایرت عجیبی داشت با طرح اولیه این پروژه که توسط روابط عمومی شهرداری ! با مردمان این شهر در میان گذاشته شده بود.

از این موضوع که بگذریم در این بخش موارد مهمی که نباید از آن غافل بود به شرح زیر است :

آنچه که تاکنون در فضای رسانه ای استان و نقل قول از برخی از عزیزان شورا در خصوص هزینه این پروژه شنیده ایم ، عددی است که که نشانگر یک انحراف عجیب است :

میگویند هزینه تمام شده این پروژه ۵٫۵ میلیارد تومانی ، بدون احتساب هزینه های روشنایی ، فضای سبز و … ( که از محل بودجه سایر سازمان های زیر مجموعه شهرداری رشت پرداخت شده است ) تاکنون بالغ بر ۲۲ میلیارد تومان شده است !

نکته مهم دیگری که می بایست در اینجا مورد بررسی قرار گیرد ، تعجیل در زمان افتتاح این پروژه بوده که توسط طراح ( رجوع شود به اسناد شرکت فرنهاد طراح این پروژه ) ۱۰ ماه در نظر گرفته شده بود ، ولی این پروژه با نواقص بسیار که در تصاویر زیر قابل مشاهده است ، در بازه زمانی ۴ ماهه افتتاح گردید :

اگر هزینه های تحقق یافته در این پروژه را بر متراژی که در مدارک طراحی موجود است ، تقسیم نماییم ، به مبلغ تقریبی یک میلیون تومان برای هر متر مربع در این پروژه خواهیم رسید ، که با استعلام از مهندسین خبره نظام مهندسی استان و نیز مراجعه به اسناد فهرست بهاء و مقایسه آن با دیتایل فنی این پروژه ، بدون شک بایستی این ارقام توسط سازمان های نظارتی استان از جمله سازمان بازرسی استان مورد بررسی و واکاوی قرار بگیرد .
از موارد مهم فنی دیگری که بایستی در این پروژه مورد بررسی ویژه قرار گیرد ، استفاده از کفپوش های بتنی خریداری شده از اصفهان ! به جای سنگ فرش در این پروژه بوده است . در این بررسی اولا باید از شرکت های معتبر داخل استان و حتی خارج از استان قیمت بهاء یک متر مربع کفپوش بتنی را جویا شد و بعد آن را با قیمتی که طبق گفته برخی از عزیزان شورا مبلغ آنرا برای هر متر مربع ۳۵ تا ۴۰ هزار تومان اعلام می کنند ، مقایسه نماییم و به طور جدی دلایل این تفاوت قیمت عجیب را از شهردار محترم رشت جویا شویم !

دوماً باید بررسی نماییم دلایل تفاوت نوع کفپوش های بتنی بکار رفته در خیابان علم الهدی که در سال های قبل اجرا شده بودند را با کفپوش های این پروژه در چیست ؟ سوال اینجاست چرا برای خیابان علم الهدی از سنگ گوهر استفاده شد ولی در این قسمت، از کفپوشهای بتنی استفاده گردیده است ، که متاسفانه اگر از اهل فن سوال نماییم ، خواهیم یافت که به هیچ وجه مناسب فضاهای بیرونی این چنینی در اتمسفر شهر رشت نمی باشند و به سرعت فرسوده می شوند که هم اینک بعد از گذشت ده ماه شاهد این ادعا هستیم ! آیا مگر غیر از این بود که با مردمان این شهر در میان گذاشته بودیم می خواهیم این پهنه شهر را سنگ فرش نماییم ؟ دلایل این عدم صداقت را در چه باید ببینیم ؟

و اما نکته مهم پایانی در این بخش : بررسی اسناد نشان از این می دهد که انحراف بودجه قابل توجه ای در اجرای این پروژه رخ داده است که از قضا ، شخص جناب شهردار بارها اعلام نموده اند که هنوز این پروژه تکمیل نشده است ! از سوی دیگر ایشان در یکی از نامه های خود به شورای محترم اسلامی شهر عنوان می دارند که در این پروژه انحراف هزینه رخ نداده است ! تا چه زمانی باید صبر نمود ، تا تکلیف این موضوع روشن شود که آیا انحراف هزینه رخ داده است و یا خیر ؟ آیا بررسی این موضوع کار پیچیده ای است که این موضوع مهم را پر ابهام و باز گذاشته اند ؟

بخش سوم :

اکنون ده ماه از افتتاح یکی از بزرگترین رویاهای شهردار رشت ، برای رشت دوست داشتنی مان گذشته است. پرسش مهم از ایشان این است؛ میوه استراتژی خویش را برای «میدان – شهر» مرکزی رشت چگونه می بینند؟

قبل از اینکه به این پرسش پاسخ دهند، لازم است استراتژی خود برای این پهنه از شهر رشت را در خلوت خویش و بدون تعصب و لجاجت یکبار دیگر مرور فرمایند!

هدف استراتژیکی که او در اجرای پروژه «میدان – شهر» مرکزی رشت در مصاحبه های فراوان خود، بارها و بارها با مردمان شهر رشت در میان گذاشته ؛ سرمایه گذاری زیرساختی (زیرساختهای فیزیکی، امنیت و نیروی انسانی حرفه ای) در هسته مرکزی رشت با ساختمان های باشکوه و خاطره ساز قدیمی، برای جلب توریسم، به منظور زمینه سازی ارایه خدمات جهان تراز، به گردشگران داخلی و خارجی با تم جلب رضایت گردشگران، افزایش تمایل به سفر آنان به شهر زیبای رشت و در نهایت بهبود چهره جهانی شهرمان، افزایش درآمد از توریسم، تنوع بخشی به منابع ارزی و پویاسازی اقتصادی شهرمان با هدف برندینگ بوده است.

حال میخواهیم به این پرسش صادقانه پاسخ دهند ؛

میوه استراتژی خویش را برای «میدان – شهر» مرکزی رشت چگونه می بینید؟

میوه یک درخت سیب، نتیجه آن درخت است. اما سیب بدون برگ، برگ بدون شاخه و شاخه بدون تنه معنا نمی یابد. فرآیند تغذیه شکوفه سیب، بسته به رساندن مواد از طریق تنه و شاخه سیب میسر است و همینطور تنه از طریق ریشه مواد را از زمین جذب می کند. درخت بی ریشه ثمری نخواهد داشت.

سوال بعدی این است که استراتژی را میوه می دانید یا ریشه؟

ثمره درخت سیب؛ همانند دستاوردهای نهایی (مالی) مانند سودآوری یک پروژه است، که برای پروژه شما، می شود؛ افزایش درآمد از توریسم،تنوع بخشی به منابع ارزی و پویاسازی اقتصادی شهرمان با هدف برندینگ .

شاخه ها ؛ همان نتایج بازار و مشتریان شما هستند ، مانند رضایت و وفاداری گردشگران و تمایل آنها به سفر مجدد به شهری که شما شهردار آن هستید .

تنه درخت ؛ فرآیندهای سازمان شما همانند کیفیت و سرعت و دقت خدمات دهی سازمان شما است .

ریشه درخت و زمین ؛ منابع و زیرساختهای سازمان شامل نیروی انسانی، اطلاعات در دسترس سازمان شما است .

بنابراین استراتژی شما برای پروژه « میدان – شهر » مرکزی رشت ؛ زنجیره ای از روابط علت معلولی است که از ریشه ها آغاز می شوند و تا میوه ها ادامه پیدا می کنند.

حال به تصاویر طرح اولیه این پروژه و تصاویر پروژه اجرا شده دقت کنید و در تک تک تصاویر کمی تامل کنید و به اولین سوال اساسی که از جنابعالی پرسیده شد ، با نگاهی استراتژیک پاسخ دهید !

تصاویر بخش اول ، تصاویری هستند که سازمان شما در تدوین استراتژی پروژه مورد بحث با مردمان دیار باران در میان گذاشت و بخش دوم تصاویر ، اختصاص دارد به آنچه که در عمل برای این پروژه اتفاق افتاده است.

لطفاً میوه استراتژی خویش را از منظر گردشگران داخلی و خارجی مزه نمایید ؟ لطفا خودتان را جای گردشگران بگذارید !

این قسمت از شهر ما چه مزیتی دارد نسبت به پهنه های دیگر شهر ؟ که با این مزیت بتوانید به هدف استراتژیک خویش دست پیدا نمایید ؟

آیا کیفیت عملیات اجرایی این پروژه آنگونه است که جناب عالی را به عنوان یک متخصص اقتصادی – شهرسازی راضی نماید ؟مغایرت بین طرح و اجرا را چه گونه پایش کرده اید ؟

آیا هنوزم معتقد نیستید دست بردن در طرح اولیه این پروژه که مطابق با تصویر زیر برای آن باند کندرو برای خودروهای عمومی در نظر گرفته بودید و متاسفانه در کمال تعجب آنرا اجرا ننمودید ، یکی از دلایل ترافیک وحشتناک شهر ما شده است ؟ هنوزم اعتقاد ندارید که قطع اصلی شاهرگ تردد در پهنه مرکزی شهر رشت ، باعث رکود اقتصادی شدید بازاریان این منطقه گردیده است ؟ به راستی شما چه دلیلی برای انتقال ترافیک به کوچه پس کوچه های مرکز شهر دارید که این روزها آسایش مردمانی که در این منطقه زندگی مینمایند را گرفته است؟

نظارت ناظرین و مدیر این پروژه بر عملیات اجرایی پروژه را چگونه ارزیابی می کنید ؟

نقش نظارتی سازمان عمران و نقش برنامه ریزی معاونت برنامه ریزی خویش را در کنترل این پروژه چگونه ارزیابی کرده اید ؟

چه امتیازی به دوستان مشاور و طراح غیر بومی و غیر آشنا به معماری و منظر و فضای سبز بومی این پروژه می دهید ؟

سنخیت طرح اجرا شده این پهنه از هسته مرکزی شهر با فاز اول این پروژه خوب در خیابان علم الهدی را چگونه ارزیابی میکنید ؟ تفاوتی در این دو قسمت نمی بینید ؟

جناب شهردار ؛

به نظر جناب عالی که یک متخصص شهرسازی و اقتصادی هستید، آیا گردشگران داخلی و خارجی بر فرض اینکه یکبار جذب و شیفته تصاویر فتوشاپی و روتوش شده عکاسان خوش ذوق رشتی شوند ( همانند تصویر زیر ) آیا در یک فرایند پویای گردشگری ، باز هم حاضر خواهند بود پای به شهر و « میدان – شهر» مرکزی رشت بگذارند!؟

جناب شهردار ، اصولا استراتژی های ما میبایست جنبه حقیقی داشته باشند یا مجازی؟

یقین داشته باشید که اگر محدودیت های درونی و بیرونی سازمان شما را بیشتر از شما نشناسیم ، کمتر هم نمی شناسیم .

یقین داشته باشید که از محدودیت های تامین کنندگان سازمان شما آگاهی داریم .

یقین داشته باشید، محدودیت های منابع انسانی سازمان جناب عالی را کمتر از شما نمی دانیم …

ولی جناب آقای دکتر ثابت قدم ، شما هم یقین داشته باشید که در همین لحظه ای که احتمالا در حال مطالعه این یادداشت می باشید و متاسفانه گوش نمی دهید و تنها می شنوید ، اگر لزوم تغییر رویکرد در اجراپذیر نمودن استراتژی های سازمان خویش را درک ننمایید ، با کمال احترام باید عنوان نماییم ؛

درخت استراتژی شما عقیم خواهد ماند و هرگز میوه نخواهد داد!!!